Excursie vogelexcursie de Banen en de Schoorkuilen
Geschiedenis
Sarsven en de Banen zijn reeds lang een bekende twee-eenheid. Het zijn natuurlijke laagten met natte ha-bitats. Oorspronkelijk doorstroommoeras/laagveen, na turfwinning plassen/vennen. Na de ontginning van de omgeving begin vorige eeuw kwamen de plassen in landbouwgebied te liggen. Door watervervuiling (vooral eutrofiëring, maar ook aanvoer gebufferd water uit de Noordervaart) veranderden de overgebleven plassen in voedselrijke wateren. Bovendien werd het waterpeil verlaagd in de omgeving van de gebieden, waardoor ze verdroogden. De Banen verlandde grotendeels tot rietmoeras en wilgenbos. Het Sarsven werd tot enkele jaren geleden als visvijver gebruikt en daarvoor met voedselrijk water voorzien. In de jaren ’70 werden Sarsven en de Banen landelijk genoemd als voorbeeld van teloorgang van natuur te midden van landbouwgebied.
Venherstel
Vanaf begin jaren ’90 werd gewerkt aan herstel van natuur, waaronder venherstel. De Banen waren lande-lijk één van de eerste vennen die werden aangepakt. Dit werd begeleid met veel onderzoek, vooral door medewerkers van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het venherstel was een groot succes. Veel (vrijwel) verdwenen planten van zwak gebufferd water keerden (vaak massaal) terug, met name Kruipende moeras-weegbree, Drijvende waterweegbree en Kleine biesvaren. Om aan wensen van vogelaars in de omgeving tegemoet te komen, is toen een deel van het rietmoeras gespaard. Later is dit in twee stappen alsnog afge-graven. Sinds deze winter is de Banen sterk vergroot en wordt het peil verder opgezet.
Het Sarsven is rond 2010 uitgebaggerd. Ten zuidoosten van Sarsven/de Banen liep de laagte vroeger door in de Schoorkuilen. Bij de verbreding/verdieping van het Kanaal Wessem-Nederweert is deze laagte met uitkomend zand opgevuld. Rond 2000 heeft het Limburgs Landschap gedaan gekregen dat deze grond weer werd afgegraven en afgevoerd (grotendeels naar de rondweg Eindhoven). Hierdoor is zeker sinds be-gin 2017 een grote oppervlakte water ontstaan. Ook hier waardevolle vegetaties van zwak gebufferd water en natte heide.
De Banen waren in de herfst van 2016 drooggelegd om het gebied uit te breiden. Voorjaar 2017 is de ver-grote plas weer vol gelopen.
Vogels
Er zitten natuurlijk vooral water- en moerasvogels. Er broeden regelmatig Geoorde futen, altijd Gewone fuut en Dodaars. Er zat een Blauwe reigerkolonie, maar die moet een andere plek zoeken doordat het wilgenbos ter plaatse weg is. Enkele jaren geleden hebben er Heilige ibissen gebroed. Mogelijk nu andere verrassingen op “reigergebied”. Omdat er nu veel weinig begroeide delen zijn, zullen er pioniers als Kleine plevier en Kievit zitten. Een staartje van de voorjaarstrek van steltlopers is mogelijk op 21 mei. Begin mei zitten er vaak Beflijsters. Voor rietvogels zal het nu dunnetjes zijn door het vele graafwerk. Blauwborst, Kleine karekiet en Rietgors zijn zeker te verwachten. Wie weet bijzondere soorten als Roerdomp en Sprink-haanzanger.
Sarsven en de Banen zijn reeds lang een bekende twee-eenheid. Het zijn natuurlijke laagten met natte ha-bitats. Oorspronkelijk doorstroommoeras/laagveen, na turfwinning plassen/vennen. Na de ontginning van de omgeving begin vorige eeuw kwamen de plassen in landbouwgebied te liggen. Door watervervuiling (vooral eutrofiëring, maar ook aanvoer gebufferd water uit de Noordervaart) veranderden de overgebleven plassen in voedselrijke wateren. Bovendien werd het waterpeil verlaagd in de omgeving van de gebieden, waardoor ze verdroogden. De Banen verlandde grotendeels tot rietmoeras en wilgenbos. Het Sarsven werd tot enkele jaren geleden als visvijver gebruikt en daarvoor met voedselrijk water voorzien. In de jaren ’70 werden Sarsven en de Banen landelijk genoemd als voorbeeld van teloorgang van natuur te midden van landbouwgebied.
Venherstel
Vanaf begin jaren ’90 werd gewerkt aan herstel van natuur, waaronder venherstel. De Banen waren lande-lijk één van de eerste vennen die werden aangepakt. Dit werd begeleid met veel onderzoek, vooral door medewerkers van de Radboud Universiteit Nijmegen. Het venherstel was een groot succes. Veel (vrijwel) verdwenen planten van zwak gebufferd water keerden (vaak massaal) terug, met name Kruipende moeras-weegbree, Drijvende waterweegbree en Kleine biesvaren. Om aan wensen van vogelaars in de omgeving tegemoet te komen, is toen een deel van het rietmoeras gespaard. Later is dit in twee stappen alsnog afge-graven. Sinds deze winter is de Banen sterk vergroot en wordt het peil verder opgezet.
Het Sarsven is rond 2010 uitgebaggerd. Ten zuidoosten van Sarsven/de Banen liep de laagte vroeger door in de Schoorkuilen. Bij de verbreding/verdieping van het Kanaal Wessem-Nederweert is deze laagte met uitkomend zand opgevuld. Rond 2000 heeft het Limburgs Landschap gedaan gekregen dat deze grond weer werd afgegraven en afgevoerd (grotendeels naar de rondweg Eindhoven). Hierdoor is zeker sinds be-gin 2017 een grote oppervlakte water ontstaan. Ook hier waardevolle vegetaties van zwak gebufferd water en natte heide.
De Banen waren in de herfst van 2016 drooggelegd om het gebied uit te breiden. Voorjaar 2017 is de ver-grote plas weer vol gelopen.
Vogels
Er zitten natuurlijk vooral water- en moerasvogels. Er broeden regelmatig Geoorde futen, altijd Gewone fuut en Dodaars. Er zat een Blauwe reigerkolonie, maar die moet een andere plek zoeken doordat het wilgenbos ter plaatse weg is. Enkele jaren geleden hebben er Heilige ibissen gebroed. Mogelijk nu andere verrassingen op “reigergebied”. Omdat er nu veel weinig begroeide delen zijn, zullen er pioniers als Kleine plevier en Kievit zitten. Een staartje van de voorjaarstrek van steltlopers is mogelijk op 21 mei. Begin mei zitten er vaak Beflijsters. Voor rietvogels zal het nu dunnetjes zijn door het vele graafwerk. Blauwborst, Kleine karekiet en Rietgors zijn zeker te verwachten. Wie weet bijzondere soorten als Roerdomp en Sprink-haanzanger.
Organisatie
Kring Venlo
Vertrek
parkeerplaats De Kwegt
Excursieleiding
Jos Hoogveld
Tijd
Zondag 13 mei 2018, van 9:00 tot ongeveer 13:30 uur
Toegang
Openbaar
